فهرست مطالب

اشتراک گذاری

چطور بدون باشگاه بدنسازی کنیم؟ برنامه خانگی

بدنسازی در خانه بدون نیاز به تجهیزات و باشگاه، یک گزینه عالی برای افرادی است که به دنبال حفظ تناسب اندام و افزایش قدرت بدنی خود هستند. با استفاده از وزن بدن و تمرینات مناسب، می‌توانید به نتایج شگفت‌انگیزی دست یابید. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با برنامه‌های تمرینی خانگی و نکات مهم در این زمینه آشنا شوید.

نکات کلیدی

  • بدنسازی در خانه با حداقل تجهیزات امکان‌پذیر است.
  • تمرینات وزن بدن می‌توانند به اندازه وزنه‌ها موثر باشند.
  • برنامه تمرینی خانگی برای مبتدی‌ها باید ساده و قابل اجرا باشد.
  • تغذیه مناسب نقش مهمی در عضله‌سازی دارد.
  • اشتباهات رایج را شناسایی و از آنها پرهیز کنید.

بدنسازی-در-خانه-بدون-وسیله

بدنسازی در خانه بدون وسیله

خیلی‌ها فکر می‌کنند برای بدنسازی حتماً باید باشگاه رفت و کلی وسیله داشت. اما این درست نیست! شما می‌تونید توی خونه و بدون هیچ وسیله‌ای هم بدنسازی کنید و نتیجه بگیرید. مخصوصاً الان که خیلی‌ها وقت باشگاه رفتن ندارن یا ترجیح می‌دن توی خونه ورزش کنن، بدنسازی بدون وسیله یه گزینه عالیه.

تمرینات موثر با وزن بدن

تمرین با وزن بدن خیلی بیشتر از اون چیزی که فکر می‌کنید می‌تونه موثر باشه. این تمرینات نه تنها قدرت بدنی شما رو افزایش می‌دن، بلکه استقامت و تعادل شما رو هم بهتر می‌کنن. تمریناتی مثل:

  • شنا سوئدی (Push-ups)
  • اسکات (Squats)
  • لانگز (Lunges)
  • پلانک (Plank)
  • بارفیکس (Pull-ups) (اگر جایی برای آویزان شدن داشته باشید)

این تمرینات رو می‌تونید به راحتی توی خونه انجام بدید و با تغییر تعداد تکرارها و ست‌ها، شدت تمرین رو کم و زیاد کنید.

مزایای تمرین در خانه

ورزش کردن توی خونه کلی مزیت داره:

  • صرفه جویی در وقت و هزینه: دیگه لازم نیست وقت و پولتون رو صرف رفت و آمد به باشگاه کنید.
  • انعطاف پذیری: هر وقت که وقت داشتید می‌تونید ورزش کنید، بدون اینکه نگران ساعت کاری باشگاه باشید.
  • حریم خصوصی: توی خونه راحت‌ترید و نگران نگاه دیگران نیستید.
  • بدون نیاز به تجهیزات: برای شروع لازم نیست هیچ وسیله‌ای بخرید.

تمرین توی خونه یه راه عالی برای شروع ورزش و رسیدن به تناسب اندامه. مهم اینه که یه برنامه منظم داشته باشید و بهش پایبند باشید.

چالش‌های تمرین بدون تجهیزات

البته تمرین توی خونه چالش‌های خودشو هم داره:

  • محدودیت در تنوع تمرینات: بدون وسیله، تنوع تمرینات ممکنه محدود بشه.
  • نیاز به انگیزه: توی خونه ممکنه انگیزه ورزش کردن کمتر باشه.
  • عدم دسترسی به مربی: اگه سوالی داشته باشید، ممکنه دسترسی به مربی نداشته باشید.

برای حل این چالش‌ها، می‌تونید از برنامه‌های تمرینی آنلاین استفاده کنید، با دوستاتون ورزش کنید و یه فضای مناسب برای ورزش توی خونه‌تون درست کنید.

برنامه تمرینی خانگی برای مبتدی‌ها

نکات شروع تمرینات

شروع یک برنامه تمرینی در خانه برای مبتدی‌ها می‌تونه خیلی هیجان‌انگیز باشه، اما مهمه که با یه رویکرد درست شروع کنید تا از آسیب‌دیدگی جلوگیری کنید و انگیزه خودتون رو حفظ کنید. اول از همه، قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید، با پزشک خودتون مشورت کنید، مخصوصا اگه مشکل سلامتی خاصی دارید. این کار به شما کمک می‌کنه مطمئن بشید که تمرینات برای شما مناسب و ایمن هستند.

  • با گرم کردن بدن شروع کنید: ۵ تا ۱۰ دقیقه حرکات کششی سبک و تمرینات هوازی انجام بدید تا عضلاتتون آماده بشه.
  • به بدنتون گوش بدید: اگه دردی احساس کردید، تمرین رو متوقف کنید و استراحت کنید.
  • به تدریج شدت تمرینات رو افزایش بدید: سعی نکنید همون اول کار خیلی به خودتون فشار بیارید. به مرور زمان، تعداد تکرارها و ست‌ها رو افزایش بدید.

یادتون باشه، هدف اینه که یه عادت سالم ایجاد کنید، نه اینکه خودتون رو خسته و فرسوده کنید. صبور باشید و به خودتون زمان بدید تا پیشرفت کنید.

ساختار یک برنامه هفتگی

یه برنامه تمرینی هفتگی خوب باید شامل ترکیبی از تمرینات قدرتی، کاردیو و انعطاف‌پذیری باشه. اینطوری هم عضلاتتون قوی می‌شن، هم قلبتون سالم می‌مونه و هم بدنتون انعطاف‌پذیرتر می‌شه. یه نمونه برنامه می‌تونه این شکلی باشه:

روزنوع تمرینمدت زمان تقریبی
شنبهتمرینات قدرتی (بالاتنه)30-40 دقیقه
یکشنبهاستراحت یا تمرینات سبک کاردیو (پیاده‌روی)30 دقیقه
دوشنبهتمرینات قدرتی (پایین‌تنه)30-40 دقیقه
سه‌شنبهیوگا یا پیلاتس30-40 دقیقه
چهارشنبهاستراحت
پنج‌شنبهتمرینات کاردیو (دویدن، رقص)30-40 دقیقه
جمعهتمرینات کششی و ریکاوری20-30 دقیقه

حرکات پایه برای مبتدی‌ها

برای شروع، می‌تونید روی حرکات پایه و ساده تمرکز کنید که بیشتر عضلات بدن رو درگیر می‌کنن. این حرکات رو می‌تونید بدون هیچ وسیله‌ای در خونه انجام بدید:

  1. اسکات: برای تقویت عضلات پا و باسن.
  2. شنا: برای تقویت عضلات سینه، شانه و بازو.
  3. لانگز: برای تقویت عضلات پا و باسن و بهبود تعادل.
  4. پلانک: برای تقویت عضلات شکم و کمر.
  5. کرانچ: برای تقویت عضلات شکم.

بهترین-تمرینات-وزن-بدن-برای-عضله‌سازی

بهترین تمرینات وزن بدن برای عضله‌سازی

دیگه لازم نیست حتما بری باشگاه تا عضله بسازی! تمرین با وزن بدن یه راه خیلی خوبه که بدون هیچ وسیله‌ای، بدنت رو قوی کنی. هر وقت بخوای میتونی این تمرینات رو انجام بدی.

حرکات اصلی برای تقویت عضلات

تمرینات با وزن بدن، یه روش عالی برای تقویت عضلات پا، سینه، دست و شکمه. این تمرینات رو میشه به راحتی تو خونه انجام داد و نیازی به هیچ وسیله‌ای نداره. چند تا از بهترین حرکات رو اینجا برات میگم:

  • شنا سوئدی: یه حرکت عالی برای تقویت عضلات سینه، شونه و بازو.
  • اسکات: برای تقویت عضلات پا و باسن خیلی خوبه.
  • لانگز: یه حرکت دیگه برای تقویت عضلات پا و باسن که تعادل رو هم به چالش میکشه.
  • پلانک: برای تقویت عضلات شکم و کمر خیلی مفیده.

ترکیب تمرینات برای بهترین نتیجه

برای اینکه بهترین نتیجه رو بگیری، باید تمرینات رو درست ترکیب کنی. مثلاً میتونی یه روز تمرینات پا انجام بدی، یه روز تمرینات بالاتنه و یه روز هم تمرینات شکم و کمر. مهم اینه که به بدنت استراحت کافی بدی تا بتونه ریکاوری کنه.

یادت باشه که استراحت کافی خیلی مهمه. عضلات تو زمان استراحت رشد میکنن، نه تو زمان تمرین. پس حتماً بین جلسات تمرینی، به بدنت استراحت بده.

نکات کلیدی در اجرای حرکات

خیلی مهمه که حرکات رو درست انجام بدی تا آسیب نبینی و بهترین نتیجه رو بگیری. قبل از شروع هر تمرین، حتماً بدنت رو گرم کن و بعد از تموم شدن تمرین هم بدنت رو سرد کن. اگه مطمئن نیستی که یه حرکت رو درست انجام میدی، از یه مربی کمک بگیر.

  • به فرم بدنت دقت کن.
  • حرکات رو آروم و کنترل شده انجام بده.
  • به تنفست توجه کن.
  • اگه احساس درد کردی، تمرین رو متوقف کن.

نقش-تغذیه-در-بدنسازی-خانگی

نقش تغذیه در بدنسازی خانگی

اصول تغذیه برای عضله‌سازی

تغذیه مناسب، سوخت مورد نیاز برای تمرینات و ریکاوری عضلات را فراهم می‌کند. بدون تغذیه صحیح، تلاش‌های شما در بدنسازی خانگی به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.

  • مصرف پروتئین کافی (حدود 1.6 تا 2.2 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) برای ترمیم و ساخت عضلات ضروری است.
  • کربوهیدرات‌ها منبع اصلی انرژی هستند و باید به میزان کافی در رژیم غذایی گنجانده شوند.
  • چربی‌های سالم نیز برای عملکرد هورمونی و جذب ویتامین‌ها مهم هستند.

تغذیه فقط خوردن نیست، بلکه زمان‌بندی و انتخاب درست مواد غذایی است. قبل و بعد از تمرین، بدن شما به مواد مغذی خاصی نیاز دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشد و به خوبی ریکاوری کند.

مواد غذایی مفید برای ورزشکاران

انتخاب مواد غذایی مناسب، کلید موفقیت در بدنسازی خانگی است. این مواد غذایی به شما کمک می‌کنند تا انرژی لازم برای تمرینات را داشته باشید و عضلات خود را به خوبی تغذیه کنید.

  • منابع پروتئینی: مرغ، ماهی، گوشت قرمز کم‌چرب، تخم‌مرغ، لبنیات، حبوبات، توفو
  • منابع کربوهیدرات: برنج قهوه‌ای، سیب‌زمینی شیرین، جو دوسر، نان سبوس‌دار، میوه‌ها
  • منابع چربی سالم: آووکادو، آجیل‌ها، دانه‌ها، روغن زیتون

زمان‌ بندی وعده‌ های غذایی

زمان‌بندی وعده‌های غذایی نقش مهمی در عضله‌سازی و ریکاوری دارد. خوردن وعده‌های غذایی در زمان مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد ورزشی و افزایش حجم عضلات کمک کند.

  • قبل از تمرین: مصرف یک وعده غذایی حاوی کربوهیدرات و پروتئین سبک (مثلاً یک موز و یک مشت بادام) حدود 1 تا 2 ساعت قبل از تمرین.
  • بعد از تمرین: مصرف یک وعده غذایی حاوی پروتئین و کربوهیدرات (مثلاً یک شیک پروتئین و یک سیب‌زمینی) در عرض 30 تا 60 دقیقه بعد از تمرین.
  • در طول روز: تقسیم وعده‌های غذایی به 5 تا 6 وعده کوچک‌تر در طول روز به حفظ سطح قند خون و تامین مداوم مواد مغذی کمک می‌کند.
وعده غذاییمثالزمان‌بندی
صبحانهجو دوسر با میوه و آجیل1 تا 2 ساعت بعد از بیدار شدن
میان وعدهماست یونانی با توت‌فرنگیبین صبحانه و ناهار
ناهارسینه مرغ گریل شده با برنج قهوه‌ای و سبزیجات3 تا 4 ساعت بعد از صبحانه
میان وعدهیک عدد سیب و یک مشت بادامبین ناهار و شام
شامماهی سالمون با سیب‌زمینی شیرین و بروکلی3 تا 4 ساعت بعد از ناهار
بعد از تمرینشیک پروتئین با شیربلافاصله بعد از تمرین (در صورت نیاز)

اشتباهات رایج در تمرینات خانگی

عدم گرم کردن مناسب

خیلی از افراد فکر می‌کنند گرم کردن قبل از تمرینات خانگی ضروری نیست، اما این یک اشتباه بزرگ است. گرم نکردن بدن می‌تواند منجر به آسیب‌دیدگی عضلات و مفاصل شود. حداقل 5 تا 10 دقیقه قبل از شروع تمرینات، حرکات کششی سبک و تمرینات هوازی انجام دهید. این کار باعث افزایش جریان خون در عضلات و آماده‌سازی آن‌ها برای فعالیت می‌شود.

عدم تنوع در تمرینات

یکی از دلایلی که افراد در تمرینات خانگی دلسرد می‌شوند، عدم تنوع در برنامه‌های تمرینی است. انجام دادن یک سری حرکات تکراری به مرور زمان خسته‌کننده می‌شود و از طرفی، عضلات به آن عادت می‌کنند و دیگر رشد نمی‌کنند. سعی کنید هر چند هفته یک بار، برنامه تمرینی خود را تغییر دهید و حرکات جدیدی را به آن اضافه کنید. می توانید از منابع آنلاین و ویدیوهای آموزشی برای پیدا کردن تمرینات متنوع استفاده کنید.

غفلت از استراحت کافی

استراحت کافی به اندازه تمرینات منظم مهم است. عضلات در طول استراحت ترمیم و بازسازی می‌شوند. کمبود خواب و استراحت می‌تواند منجر به خستگی، کاهش عملکرد ورزشی و افزایش خطر آسیب‌دیدگی شود. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت بخوابید و بین جلسات تمرینی، حداقل یک روز استراحت داشته باشید.

به یاد داشته باشید که بدن شما نیاز به زمان دارد تا خودش را ترمیم کند. فشار بیش از حد و عدم استراحت کافی، نه تنها باعث پیشرفت نمی‌شود، بلکه می‌تواند به بدن آسیب برساند.

چطور-پیشرفت-خود-را-در-خانه-بسنجیم؟

چطور پیشرفت خود را در خانه بسنجیم؟

روش‌های اندازه‌گیری پیشرفت

وقتی تو خونه ورزش می‌کنی، دونستن اینکه داری پیشرفت می‌کنی خیلی مهمه. اینجوری انگیزه می‌گیری و می‌فهمی داری درست میری جلو. چند تا راه ساده هست که می‌تونی پیشرفتت رو بسنجی:

  • وزن: هر هفته خودت رو وزن کن و ببین وزنت کم شده یا نه. البته فقط وزن مهم نیست، سایز هم مهمه.
  • اندازه‌گیری سایز: دور بازو، سینه، کمر و ران رو اندازه بگیر. اگه سایزت داره کم میشه، یعنی داری چربی کم می‌کنی و عضله می‌سازی.
  • عکس: هر ماه یه عکس از خودت بگیر. اینجوری می‌تونی تغییرات بدنت رو ببینی.

استفاده از دفترچه تمرین

یه دفترچه بردار و هر روز تمریناتت رو توش بنویس. مثلاً بنویس امروز چند تا شنا رفتی، چند تا درازنشست زدی و با چه وزنی تمرین کردی. هفته بعد سعی کن تعداد یا وزن رو بیشتر کنی. اینجوری می‌فهمی داری قوی‌تر میشی.

یه نکته خیلی مهم اینه که صبور باشی. تغییرات بدن زمان می‌بره. اگه یه هفته نتیجه نگرفتی، ناامید نشو. به تمریناتت ادامه بده و مطمئن باش که بالاخره نتیجه می‌گیری.

نکات برای حفظ انگیزه

حفظ انگیزه تو خونه یکم سخت‌تره، چون کسی نیست که بهت انگیزه بده. ولی چند تا کار می‌تونی بکنی:

  • هدف تعیین کن: یه هدف مشخص برای خودت تعیین کن. مثلاً بگو می‌خوام تا آخر ماه دو کیلو وزن کم کنم.
  • یه دوست پیدا کن: با یه دوست یا یکی از اعضای خانواده با هم ورزش کنید. اینجوری انگیزه بیشتری دارید.
  • به خودت جایزه بده: وقتی به هدفت رسیدی، به خودت یه جایزه بده. مثلاً یه لباس جدید بخر یا یه فیلم ببین.
شاخصهفته اولهفته دومهفته سومهفته چهارم
وزن (کیلوگرم)7069.56968.5
دور کمر (سانتی‌متر)80797877

وسایل ساده‌ای که تمرین خانگی را حرفه‌ای می‌کند

خیلی‌ها فکر می‌کنند برای بدنسازی حتما باید باشگاه رفت و کلی وسیله داشت. اما واقعیت اینه که با یه سری وسایل ساده هم می‌شه تو خونه تمرینات خیلی خوبی انجام داد و نتیجه گرفت. مهم اینه که بدونیم چی لازم داریم و چطور ازشون استفاده کنیم.

استفاده از کش‌های مقاومتی

کش‌های مقاومتی یکی از بهترین و کم‌هزینه‌ترین وسایل برای تمرین تو خونه هستن. این کش‌ها تنوع خیلی زیادی دارن و می‌تونین باهاشون تقریبا همه عضلات بدن رو تمرین بدین. از طرفی، چون حجم کمی دارن، خیلی راحت می‌شه اون‌ها رو جابه‌جا کرد و هر جایی ازشون استفاده کرد. یه سری تمرینات هستن که با کش خیلی بهتر از وزنه انجام می‌شن، مثل تمرینات مربوط به عضلات سرشانه و پشت بازو.

دمبل‌های سبک و کاربرد آن‌ها

دمبل‌های سبک هم خیلی به درد می‌خورن. لازم نیست دمبل‌های خیلی سنگین بخرین، یه جفت دمبل 1 تا 3 کیلویی برای شروع کافیه. با این دمبل‌ها می‌تونین حرکاتی مثل جلو بازو، نشر جانب و پرس سینه رو انجام بدین و عضلاتتون رو تقویت کنین.

تجهیزات کم‌ هزینه برای تمرینات

لازم نیست کلی پول خرج کنین تا یه باشگاه کوچیک تو خونه درست کنین. یه سری وسایل خیلی ساده هستن که می‌تونن تمریناتتون رو خیلی متنوع‌تر و موثرتر کنن. مثلا:

  • یه زیرانداز یوگا برای انجام حرکات زمینی
  • یه طناب ورزشی برای گرم کردن و تمرینات هوازی
  • یه صندلی محکم برای انجام حرکاتی مثل دیپ

یادتون باشه مهم‌ترین چیز تو تمرینات خانگی، استمرار و داشتن برنامه مشخصه. لازم نیست همه وسایل رو یه جا بخرین، کم‌کم شروع کنین و هر وقت لازم شد وسایل جدید اضافه کنین.

بدنسازی در خانه برای زنان

تمرکز بر فرم‌ دهی و تناسب اندام

بدنسازی در خانه برای خانم‌ها اغلب با هدف فرم‌دهی و تناسب اندام انجام می‌شه. به جای تمرکز صرف بر افزایش حجم عضلانی، بیشتر تمرینات بر تقویت عضلات، کاهش چربی و بهبود شکل بدن متمرکز هستند. این نوع تمرینات می‌تونه شامل حرکات کاردیو، تمرینات قدرتی با وزن بدن یا دمبل‌های سبک و تمرینات انعطاف‌پذیری باشه.

برنامه‌های مخصوص زنان

برنامه‌های تمرینی خانگی برای خانم‌ها معمولاً با در نظر گرفتن تفاوت‌های فیزیولوژیکی و اهداف خاص طراحی می‌شن. این برنامه‌ها ممکنه شامل موارد زیر باشه:

  • تمرینات مخصوص پایین تنه (باسن و ران)
  • تمرینات تقویت عضلات شکم و پهلو
  • تمرینات بالاتنه با تمرکز بر فرم‌دهی بازوها و شانه‌ها
  • ترکیبی از تمرینات کاردیو و قدرتی برای چربی‌سوزی و افزایش متابولیسم

خیلی از خانم‌ها نگران حجیم شدن عضلاتشون هستن، اما باید بدونین که به دلیل تفاوت‌های هورمونی، رسیدن به حجم عضلانی زیاد برای خانم‌ها به سادگی آقایون نیست. پس با خیال راحت تمرین کنین و نگران این موضوع نباشین.

نکات روانی در تمرینات خانگی

حفظ انگیزه در تمرینات خانگی می‌تونه چالش‌برانگیز باشه. برای اینکه بتونین به طور منظم و با انگیزه تمرین کنین، این نکات رو در نظر بگیرین:

  • یک برنامه تمرینی مشخص و واقع‌بینانه داشته باشین.
  • اهداف کوچیک و قابل دستیابی تعیین کنین.
  • یک فضای تمرینی مناسب در خانه ایجاد کنین.
  • از موسیقی یا پادکست‌های انگیزشی استفاده کنین.
  • پیشرفت خودتون رو ثبت کنین و به خودتون پاداش بدین.

جدول مزایای بدنسازی در خانه 

مزیت

توضیح

منبع / آمار واقعی

صرفه‌جویی در زمان

بدون نیاز به رفت‌و‌آمد به باشگاه

متوسط صرفه‌جویی: روزانه 60–90 دقیقه

هزینه کمتر

بدون نیاز به اشتراک یا تجهیزات سنگین

میانگین صرفه‌جویی ماهیانه: 500 تا 1,500 هزار تومان

انعطاف زمانی بالا

تمرین هر زمان از روز

طبق نظرسنجی‌ها ۷۵٪ افراد تمرین صبح را ترجیح می‌دهند

تمرکز بیشتر روی فرم بدن

تمرکز فردی بدون شلوغی باشگاه

بهبود فرم و تکنیک تا 30٪ بیشتر از تمرین گروهی

کاهش احتمال ابتلا به بیماری

عدم تماس با سطوح آلوده باشگاه‌ها

۴۰٪ کاهش در ریسک ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا

نتیجه‌گیری

در نهایت، بدنسازی در خانه بدون نیاز به باشگاه می‌تواند یک گزینه عالی برای همه باشد. با استفاده از وزن بدن و تمرینات ساده، می‌توانید به نتایج خوبی برسید. فقط کافی است که منظم باشید و به خودتان انگیزه بدهید. فراموش نکنید که هر کسی می‌تواند با کمی تلاش و اراده، به هدف‌های ورزشی‌اش دست پیدا کند. پس از همین امروز شروع کنید و به بدنی سالم و قوی دست یابید!

بدنسازی-در-خانه

سوالات متداول

چگونه می‌توانم بدون تجهیزات بدنسازی کنم؟

شما می‌توانید با استفاده از وزن بدن خود تمرین کنید. حرکاتی مانند شنا، اسکوات و پلانک می‌توانند به شما کمک کنند.

آیا تمرین در خانه به اندازه باشگاه موثر است؟

بله، تمرین در خانه می‌تواند به اندازه تمرین در باشگاه موثر باشد، به شرطی که به طور منظم و با تمرکز انجام شود.

چند بار در هفته باید تمرین کنم؟

حداقل سه بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه می‌تواند به شما کمک کند تا به نتایج خوبی برسید.

آیا برای شروع تمرین در خانه نیاز به مربی دارم؟

نه، اما اگر تازه کار هستید، مشاوره با یک مربی می‌تواند مفید باشد تا حرکات را به درستی انجام دهید.

چگونه می‌توانم پیشرفت خود را در تمرینات خانگی بسنجیم؟

شما می‌توانید با اندازه‌گیری وزن، دور کمر و ثبت زمان تمرینات خود پیشرفت خود را بسنجید.

چه غذایی برای عضله‌سازی مناسب است؟

پروتئین‌ها مانند گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات و همچنین کربوهیدرات‌های سالم مانند برنج و سیب‌زمینی برای عضله‌سازی مفید هستند.

***

دانلود این مقاله بصورت PDF

دانلود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

17 − 2 =